Trong các phương pháp phát triển phần mềm và sản phẩm phổ biến hiện nay, việc công bố kết quả theo từng giai đoạn thường mang lại hiệu quả cao, sản phẩm có thể đến tay người dùng sớm, nhận được phản hồi sớm từ khách hàng, giúp được điều chỉnh hợp lý hơn. Các bản phát hành sản phẩm ban đầu thường có ít tính năng và cần cập nhật thêm, nâng cao chất lượng sản phẩm trong tương lai.

Ngày nay, cập nhật ứng dụng từ xa trên các phần mềm điện thoại, máy tính đã rất phổ biến. Các phần mềm được cập nhật hàng tuần, tháng…​ để sửa lỗi, nâng cấp tính năng.

Đối với các sản phẩm phần cứng cũng tương tự, chúng ta nên bổ sung các tính năng cập nhật từ xa ngay từ giai đoạn phát triển sản phẩm. Ngoài việc giúp nâng cấp các tính năng trong tương lai một cách dễ dàng, thì vấn để sửa lỗi, nâng cấp hệ thống từ xa sẽ giúp tiết kiệm được rất nhiều chi phí và nguồn lực.

Khái niệm

FOTA, viết tắt của "Firmware Over The Air", là một công nghệ quan trọng trong ngành công nghiệp điện tử ngày nay. Như mở bài đã gợi ý, FOTA là một phương thức cho phép cập nhật firmware (phần mềm) trên các thiết bị điện tử một cách không dây, thông qua các kết nối như WiFi, 3G, 4G, hoặc 5G.

Vậy FOTA làm gì và tại sao nó lại quan trọng? Đầu tiên, nó cho phép các nhà sản xuất và nhà phát triển phần mềm cung cấp các bản cập nhật và sửa lỗi cho các thiết bị của họ một cách dễ dàng và nhanh chóng. Thay vì yêu cầu người dùng phải kết nối thiết bị với máy tính và cập nhật thủ công qua dây cáp, FOTA cho phép cập nhật trực tiếp từ xa, giảm bớt sự phiền toái cho người dùng.

Một lợi ích quan trọng khác của FOTA là khả năng cải thiện tính ổn định và an toàn của các thiết bị điện tử. Thông qua việc cập nhật firmware, các lỗi bảo mật mới có thể được vá kịp thời, giúp bảo vệ thông tin cá nhân và dữ liệu của người dùng. Ngoài ra, các bản cập nhật firmware cũng có thể cải thiện hiệu suất và tính năng của thiết bị, mang lại trải nghiệm tốt hơn cho người dùng.

Một điểm cần lưu ý khi sử dụng FOTA là đảm bảo rằng kết nối mạng của thiết bị là ổn định và an toàn. Việc cập nhật firmware không thành công có thể gây ra các vấn đề hoặc hỏng hóc cho thiết bị. Do đó, người dùng nên chắc chắn rằng đang sử dụng kết nối Internet tin cậy trước khi thực hiện bất kỳ cập nhật nào.

Với tất cả những lợi ích trên, ta có thể hiểu FOTA là một công nghệ quan trọng giúp cập nhật firmware trên các thiết bị điện tử một cách thuận tiện và an toàn. Nó mang lại nhiều lợi ích đối với cả nhà sản xuất và người dùng, từ việc vá lỗi đến cải thiện hiệu suất và tính bảo mật của thiết bị.

Lợi ích của FOTA

Cho phép các nhà sản xuất sửa chữa lỗi trong các phiên bản mới

Cho phép nhà sản xuất cài đặt từ xa các bản cập nhật phần mềm, tính năng và dịch vụ mới - ngay cả sau khi đã mua thiết bị.

Thông báo cập nhật chương trình cơ sở có thể được đặt tại vị trí hỗ trợ trên trang web của nhà sản xuất, các diễn đàn công nghệ hoặc các bài đăng trên blog. Thông tin bao gồm từ nâng cấp mô hình cụ thể đến các bước chi tiết để người dùng thực hiện.

Người tiêu dùng xác minh khả năng FOTA thông qua cài đặt thiết bị di động. Các bản cập nhật FOTA thường có thể truy cập thông qua menu thiết bị trong phần quản lý điện thoại / thiết bị hoặc cập nhật phần mềm / chương trình cơ sở.

Trước khi các nền tảng Internet of Things bắt đầu cung cấp dịch vụ nâng cấp firmware qua mạng, bất kỳ quá trình lập trình lại thiết bị nào đều phải được thực hiện theo cách thủ công, vừa tốn thời gian vừa không hiệu quả, đôi khi còn tốn kém chi phí hoặc hoàn toàn không thể. Bằng cách này, sau nhiều tháng (hoặc thậm chí nhiều năm) trôi qua, các fleet được kết nối ngày càng lỗi thời và dễ bị tổn thương hơn trước các tác nhân độc hại.

Bằng cách sử dụng FOTA như một cách mới để giữ cho firmware của các thiết bị IoT luôn được cập nhật và an toàn. Chủ Sở hữu doanh nghiệp IoT đã trang bị cho mình một công cụ phân phối chương trình cơ sở mạnh mẽ để quản lý thiết bị từ xa một cách dễ dàng. Qua đó, đạt được sự ổn định và bền vững cần thiết, những tính năng rất được yêu thích trong ngành công nghiệp ngày nay.

Những lưu ý khi sử dụng FOTA

Vì FOTA là phương thức sử dụng công nghệ không dây nên trong quá trình kết nối, bạn sẽ cần phải đảm bảo các điều kiện tối thiểu phải đảm bảo như sau:

Kết nối mạng ổn định

Đây là điều tối thiểu cần phải đạt được, để quá trình cập nhật phần mềm không dây hoàn thành được trong thời gian nhanh nhất, tiết kiệm thời gian thì bạn cần phải có kết nối mạng ổn định và đủ mạnh

Vì vậy, trước khi sử dụng phương thức cập nhật không dây trên thiết bị di động, bạn phải đảm bảo đã kết nối tới với một mạng WiFi tốt (đối với cập nhật lớn) hoặc mạng di động 3G/4G/5G (đối với cập nhật nhỏ). Nếu sử dụng WiFi, hãy ở gần vị trí của modem để tránh sóng bị cản bởi những vật thể lớn và dày như tường. Với mạng di động cũng vậy, hay di chuyển ra chỗ thoáng để mạng đạt được trạng thái tốt nhất, phòng trường hợp thiết bị bắt sóng kém.

Pin được sạc đầy

Với những thiết bị sử dụng pin, trước khi cập nhật phần mềm qua phương thức không dây, bạn hãy sạc đầy pin cho chúng để quá trình cập nhật không bị gián đoạn do máy bị hết pin. Nguy hiểm hơn cả, nếu bạn để cho máy bị sập nguồn trong quá trình cài đặt bản cập nhật thì có thể gây hỏng cho phần mềm hay thậm chí là cả hệ điều hành.

Do đó, để chắc chắn nhất thì bạn hãy cắm sạc cho thiết bị trong quá trình cập nhật để tránh những rủi ro có thể xảy ra khi thực hiện cập nhật qua FOTA.

Nhiệt độ phù hợp

Khi sử dụng mạng internet không dây như WiFi, đặc biệt là mạng di động bằng SIM để cập nhật phần mềm, thiết bị di động của bạn sẽ tăng nhiệt độ lên nhanh chóng. Với những thiết bị có tuổi đời nhiều năm và đã từng qua sửa chữa, bạn nên để thiết bị ở nơi thoáng mát, tránh đặt máy lên những nơi khó thoát nhiệt như chăn - gối, đồ da, vải,... Hãy đặt trên các vật liệu cứng như mặt kính, mặt bàn gỗ phủ melamine hay cầm trên tay.

Tuyệt đối không cập nhật FOTA cho thiết bị ở nhiệt độ ngoài trời nắng gắt, phòng kín mà không có quạt hay điều hoà.

Các loại OTA khác

SOTA (viết tắt của Software over-the-Air): Là một thuật ngữ chung cho việc phân phối và cài đặt phần mềm qua mạng, bao gồm cả ứng dụng và hệ điều hành. SOTA thường được sử dụng thay thế cho OTA, nhưng đôi khi được sử dụng để phân biệt việc cập nhật phần mềm ứng dụng với việc cập nhật firmware.

CUOTA (viết tắt của Cellular Update over-the-Air): Là một loại OTA sử dụng mạng di động để phân phối cập nhật phần mềm. CUOTA thường được sử dụng cho các thiết bị di động, chẳng hạn như điện thoại thông minh và máy tính bảng.

TFOOTA (viết tắt của Trusted Firmware over-the-Air): Là một loại FOTA sử dụng các biện pháp bảo mật nâng cao để xác minh tính toàn vẹn và tính xác thực của bản cập nhật firmware. TFOOTA rất quan trọng cho việc bảo vệ thiết bị khỏi phần mềm độc hại và các mối đe dọa bảo mật khác.

Tầm quan trọng của FOTA

FOTA (Firmware Over-The-Air) đã cách mạng hóa cách chúng ta quản lý và bảo mật mạng lưới thiết bị IoT đang phát triển nhanh chóng trên toàn cầu. Với hàng tỷ thiết bị IoT đang hoạt động, việc cập nhật firmware của từng thiết bị bằng tay là cả không thực tế và không khả thi. FOTA cung cấp một giải pháp không dây liền mạch cho phép cập nhật firmware hiệu quả, đảm bảo các thiết bị luôn an toàn và hoạt động một cách hiệu quả.

Bảo mật Nâng cao:

FOTA cho phép triển khai nhanh chóng các bản vá bảo mật, bảo vệ các thiết bị IoT khỏi các mối đe dọa và lỗ hổng mạng mới nổi. Quá trình này đảm bảo rằng mỗi bản cập nhật FOTA đều góp phần tăng cường khả năng chống chịu của thiết bị trước các cuộc tấn công tiềm tàng. Với sự gia tăng độ tinh vi của các mối đe dọa mạng, các tiêu chuẩn mã hóa tiên tiến hiện đã được tích hợp vào các bản cập nhật firmware qua mạng không dây để bảo vệ quá trình truyền tải, ngăn chặn bất kỳ sự chặn đứng hoặc can thiệp nào trong quá trình giao hàng. Tính năng này rất quan trọng vì nó đảm bảo rằng việc cập nhật firmware không chỉ có nghĩa là thêm các tính năng mới mà còn nâng cao bảo mật tổng thể của thiết bị.

Sửa lỗi nhanh chóng:

Một trong những lợi thế đáng kể của việc sử dụng FOTA trong IoT là khả năng giới thiệu các tính năng và cải tiến mới mà không gây gián đoạn đến trải nghiệm của người dùng. Cập nhật firmware thường xuyên là chìa khóa để duy trì hiệu suất và độ tin cậy của thiết bị. Với sự tích hợp AI, các hệ thống FOTA có thể dự đoán và tự động hóa các bản cập nhật dựa trên dữ liệu hiệu suất thiết bị và các xu hướng bảo mật mới nổi. Mức độ tự động hóa này giảm thiểu sự cần thiết phải can thiệp của con người và đảm bảo rằng các bản cập nhật được thực hiện kịp thời và hiệu quả.

‍